T.C. Aile Ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ‘na Çocuk İcrası Çözüm Önerisi

Bu tavsiyelerin tamamı; Her türlü şiddeti önlemeye toplum sağlığı ve geleceği için önemli bir rolü olan çocuğun yüksek menfaatlerini  korumak, Ebeveyne Yabancılaşma Sendromu nun ortaya çıkışını engellemek, Devletin ana velayet sahibi rolünü esas tutarak ve  gözeterek hazırlanmış olup hiçbir bağlayıcılığı yoktur. Bağımsız görüş niteliğindedir.

Bu yönerge uluslararası anlaşmalar ve çocuk hakları sözleşmeleri gereğince, çocuğun yüksek menfaatleri gözetilerek  çatışma durumuna dönüşmüş ve suistimal edilen bir mahkeme emri icrasının (veya diğer ebeveyni tarafından çocuğun görülmesinin istendiği) daha insani ve uygulanabilir öneriler birleşkesi ile tavsiye niteliğinde hazırlanmış olup hiçbir bağlayıcılığı yoktur .

Devlet ; çocuğun yüksek menfaatleri gereği, ebeveynler arasındaki çatışma sonucunda ebeveynlerinden birinden yoksun kalma durumunda sağlıklı gelişimini sürdürebilmesi adına mahkeme icrası icra kurumu ve kuralları dahilinde aile ve sosyal politikalar bakanlığına bağlı aile sağlığı merkezleri, çocuk esirgeme kurumu bünyesinde kurulacak birim, yetkilendirilmiş özel aile danışma merkezleri ve yetkilendirilmiş vakıf dernek ve organizasyonlarda teslimini organize eder. Dayanak icra iflas kanunu olsa da yönerge mahkeme emrini bu özel insani durumdan dolayı aile ve sosyal politikalar bakanlığına bağlı devretmekle birlikte adli takibinde ebeveynlere bağlı olmaksızın aile ve politikalar bakanlığının ihbar ve takibiyle sürdürür. Bu ihbar ve takipte muhataplıkta çocukla hiçbir koşul ve şartta karşılaşmaz muhatap gereği savcılık ve emniyettir. Yetkili çocuk teslim kurumları emniyet marifetine her durumda eşlik eder.

1 Teşkilat yapısı değişerek (ya da değişmeden) kurulacak hobi ve ya oyun odalarıyla teslimat çocuğun hissetmediği kurumların gözlemlediği ve raporladığı şartlarda gerçekleştirilir.

Yaş grupları 0-4, 5-8, 9-12, 13-16 ve 17-18 yaş grubuna özel bu yaş grup aralıklarının ihtiyaç ve talebini karşılar yaş grubuna özgü her çocuğa kullanım alanı 3m2 den az olmamak kaydıyla düzenlenmiş oyun veya hobi odalarından oluşur. Bir oyun odasında 7 çocuktan fazlası olamaz. Oyun odası içeriğinde 2 gözlemci 1 bakıcı olmak kaydıyla üç görevli bulunur. Gözlemciler pedagog ve sosyal hizmeti veya dengi eğitim almış üniversite mezunları olur. Uygun formlarla her çocuk teslim edileceği ebeveyn hazır olsa dahi en az 30 dakikalık en çok 60 dakikalık gözlemden sonra teslim edilir. Bu sürede gözlemcilerden biri fiziki durum rapor formunu diğeri davranış ve psikolojik rapor formunu doldurur ve çocuk tesliminden en geç 2 saat içinde bakanlığın oluşturacağı dijital ortama aktarır bu digital ortam oluşana dek ait olduğu kurumda arşivleyecektir.

Fiziki rapor formunda çocuğun kılık kıyafetinden (mevsime uygunluk vs ) öznel bakımına kadar çocukla sorgu içerisine girmeden doldurulacak formu oluşturur. Davranış ve psikolojik rapor ise yine sorgu içermeyen davranış ve teslimattaki tutumu belirleyen liste içerir.
Bu çocuğun geri tesliminde de uygulanacak durumdur. Yani çocuğun bir teslimatında hem alınmasında hem verilmesinde toplam 4 ayrı rapor arşive alınır. Bu durum ilerleyen süreçlerde ki çatışmanın boyutunu sınırlandırmak ve olası velayet çatışmalarındaki çocuğun yüksek menfaatini korumaya yönelik bir tutumdur.

2. Boşanma süresince her ne sebepten olursa olsun çocuğunu göremediğini beyan eden ebeveyn yukarıda bahsi geçen kurulacak kurumlara standart ve açıklayıcı bir form ile başvurur. Başvuru sonrasını takip eden 48 saat sonrasına denk gelen ilk hak zamanında Form cevabı saat verilerek beyan ettiği saatin bir saat öncesi ve en geç bir saat sonrası kurumda olması taahhütünü imzalayarak kurumdan ayrılır.

3. Başvuru sonrası kurum atadığı iki yetkiliyle velayet sahibine ev ziyareti yaparak olası istismar ve baskı sorgusu yapar ev ortamı gözlem formu ve başvuruya sebep olayı irdeleyici formu doldurur ve velayet sahibini mahkeme kararına uyması yönünde kuruma teslim zamanında çocuğu hazırlaması yönünde yazılı tutanakla online kuruma bilgi formu tutar ve gönderir.

Teslim zamanına kadar geçen sürede çocukla ilgili dosya oluşturulur ve sosyal durum eğitim ve maddi ihtiyaç durumu hakkında rapor hazırlar.
Teslim zamanı çocuk teslim zamanı 1 saat öncesi ve 1 saat sonrası olmak kaydı ile kurumda beklenir kuruma getirilmeyen her çocuk için kurum velayet sorgusu ve velayet istismarı incelemesi başlatır. SGK kayıtları vb mazeretler kuruma teslimattan en geç 3 saat içerisinde bildirilmesi velayet sorgusunu durdurur bu durum diğer ebeveyne bildirilir. Aynı durumun üç kez tekrarında velayetin istismarı delillendirilmiş kabul edilir.

Teslim alan kişi açısından da aynı durum geçerlidir .
Yani bir ebeveyni tarafından hiç görülmeyen bir çocuğun velayet sahibi tarafından çocuğun yüksek menfaati gereği görüştürülmesinde de uygulanacak yol aynı olmakla beraber sonuçta açılabilecek soruşturma ve sonuçları farklılık içerir. Her çocuk anne ve babasını bilmek görebilmek istediğinde görebilmek ve sağlıklı ilişki kurabilmek hakkına sahiptir. Bu durumda taraf devlet adına bakanlık olduğu için tarafsızlığını çocuğun yüksek menfaati yönünde kullanmak zorundadır.

Bu mahkeme emri icralarının yapılmasında uygulama yeri icra dairelerinden yukarıda bakanlık bünyesinde denetim ve kontrolü sürdürülen yetkilendirilmiş kurumlarda belirtilen şartlarla yapılacaktır.

Devlet; Bakanlık aracılığı ile maddi dayanaklarını; Kuracağı aile koruma fonları ile ücretsiz yapmalıdır. SGK bünyesinde sağlık gideri olarak kabul edilebilecek bir koruyucu önleme hizmetidir.
Çocuk velayet istismarı ciddi bir suç kabul edilmeli karşılığı cezalandırılmalıdır.

Bu teslimlerde çocuğun sağlıklı gözlenmesi çocuk gelişimi açısından son derece önemli olduğu için teslim yerlerinde ki gözlem raporları kişi hak ve hürriyetini kısıtlayıcı ve zedeleyici nitelikler içermemelidir. Standart olmalı ve bakanlık bünyesinde online formatlarda takip edilmeli birey bazında sorgulanabilmeli ve ilerleyen süreçlerde her iki ebeveynde süreçlerden sorumlu tutulmalıdır.

Yukarıdaki teslim sürecinin düzenlenmesi hızlı ve etkin birkaç yönetmelik kapsamında en fazla bir yıllık geçiş süreciyle çözülebilecek sağlıklı süreçler içermekle birlikte bu tavsiyelerin hiç birinin bağlayıcılığı yoktur. Amaç hiçbir maddi gücü olmayan ve okuma yazması bulunmayan ve dahi kendini ifade de zorlanan bir ebeveynin veya ebeveynini görmek isteyen ve bu durum bir kamu görevlisince tespit edilerek bildirilen bir çocuğun sağlık gelişimi ve yüksek menfaati için oluşturulmuş bağımsız bir görüş bildirimidir.

Mutlu sağlıklı ve hiç kimsenin şiddetin hiçbir türüyle karşılaşamayacağı bir ülke umudumla
Saygılarımla

Dr.Erkut ERDOĞAN